نگاهی به مهم‌ترین اخبار بخش معدن و صنایع معدنی در هفته‌ای که گذشت؛ افزایش تعرفه واردات ماشین‌‌آلات

فعالیت در معادن به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی، به شدت وابسته به کارایی و بهره‌وری ماشین‌آلات معدنی است. این ماشین‌آلات نقش کلیدی در استخراج مواد معدنی، حمل‌ونقل و پردازش آن‌ها ایفا می‌کنند اما با این حال، صنعت معدن در کشور ما با چالش‌های متعددی روبرو است و عملکرد و کارایی ماشین‌آلات معدنی به طور مستقیم بر آن تأثیر می‌گذارد.

به گزارش ضربان خبر، فعالیت در معادن به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی، به شدت وابسته به کارایی و بهره‌وری ماشین‌آلات معدنی است. این ماشین‌آلات نقش کلیدی در استخراج مواد معدنی، حمل‌ونقل و پردازش آن‌ها ایفا می‌کنند اما با این حال، صنعت معدن در کشور ما با چالش‌های متعددی روبرو است و عملکرد و کارایی ماشین‌آلات معدنی به طور مستقیم بر آن تأثیر می‌گذارد.

سهم 19درصدی معدن و صنایع معدنی از فروش 7 ماه شرکت های بورسی

معادن و صنایع معدنی می‌توانند نقش قابل توجهی در فرآیند توسعه صنعتی و اقتصادی بر عهده بگیرند. بااین‌وجود در سال‌های اخیر موانع متعددی در روند فعالیت این صنایع پیش آمده که از اثرگذاری آنها بر اقتصاد کاسته است. این کاهش را می‌توان در افت سودآوری واقعی و همچنین کاهش ارزآوری و … جست‌وجو کرد. ارزش فروش 90 شرکت معدن و صنایع معدنی در مهر ماه امسال به 101.9 هزار میلیارد تومان رسید که این رقم معادل 19درصد از کل فروش شرکت‌های بورسی است. رقم ارزی فروش ماه هفتم این تعداد شرکت بورسی از یک میلیارد و 630 میلیون دلار گذشت که با کاهش اندک (0.06) نسبت به مدت مشابه سال 1402 همراه شد.

از سوی دیگر در هفت ماه امسال ارزش فروش شرکت های معدنی و صنایع معدنی بورسی به 10.6 میلیارد دلار رسید که این رقم معادل 646هزار میلیارد تومان است. میزان فروش این تعداد شرکت از ابتدای فروردین تا پایان مهر ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، اگرچه رشد 12درصد ریالی را پشت سر گذاشت اما معادل ارزی آن با کاهش 5درصدی همراه شد.

یادآور می شود در سال 1400 شرکت های معدنی و صنایع معدنی سهم 21درصدی از مجموع فروش کل شرکت های بورسی را در اختیار داشتند. این سهم برای سال های پیش از آن در محدوده 24 تا 30درصدی قرار داشت.

افزایش 36 درصدی حفاری اکتشافی ایمیدرو در نیمه نخست

اکتشاف در رده فعالیت‌های با ریسک بالا است و از این نظر از سازمان‌های دولتی انتظار می‌رود هزینه قابل توجهی را به اجرای این دست فعالیت‌ها متقبل شوند. آقاجانلو رئیس هیات عامل ایمیدرو از افزایش 36 درصدی عملیات حفاری اکتشافی این سازمان در نیمه نخست 1403 خبر داد.

معاون وزیر صنعت معدن و تجارت با بیان این مطلب گفت: ایمیدرو و واحدهای زیرمجموعه و تابعه از ابتدای فروردین تا پایان شهریور، 357 هزار متر حفاری اکتشافی انجام دادند. این رقم در مدت مشابه سال گذشته، 262 هزار متر بود.

آقاجانلو با اشاره به اینکه برنامه حفاری اکتشافی ایمیدرو برای سال جاری، 653 هزار متر در نظر گرفته شده است، گفت: طی شش ماهه نخست امسال، 54.7 درصد برنامه مذکور محقق شده است و انشاءالله تا پایان امسال با تلاش همکاران ایمیدرو، واحدهای زیرمجموعه، تابعه و بودجه اختصاص داده شده، 45.3 درصد باقی مانده برنامه نیز محقق خواهد شد.

دومینوی چالش فولادسازان ادامه دارد

با پایان یافتن گرما و چالش فولادسازان در تامین برق، گاز به چالش اصلی فولادسازان بدل شده است. نزدیک شدن به فصل سرما نگرانی‌ها درباره تأمین انرژی صنایع مختلف از جمله صنعت فولاد، افزایش یافته است. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صنعت فولاد ایران با تکیه بر ذخایر گاز توسعه یافته و اکنون همین موضوع به پاشنه آشیل زنجیره فولاد کشور بدل شده است. در واقع اولویت مصرف گاز به تأمین نیازهای خانگی اختصاص می‌یابد و چنین امری به کمبود انرژی برای این صنعت منجر می‌شود. در نتیجه، واحدهای تولید آهن اسفنجی که از گاز به عنوان منبع اصلی انرژی استفاده می‌کنند، مجبور به کاهش تولید خواهند شد.

برهمین اساس نیز چندین تولیدکننده آهن اسفنجی در نامه‌ای به وزیر صمت از ناترازی‌های انرژی و عدم تولید و تبعات اقتصادی و اجتماعی آن ابراز نگران شدید کردند. در همین رابطه دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه وزارت صمت در کنار انجمن فولاد به دنبال کاهش محدودیت های گاز صنایع آهن و فولاد است، اظهار داشت: در کنار پیگیری‌های انجمن فولاد و خود فولادسازان، وزیر صمت هم این موضوع را در هیئت دولت و با شخص رئیس جمهور مطرح کرده و پیگیر کاهش این محدودیت ها است. جای امیدواری دارد که سابقه وزیر صمت در اداره کارخانجات تولیدی و تجربه وی در مواجهه با محدودیت های انرژی که موجب درک صحیح ایشان از دغدغه های تولیدکنندگان می شود، در کسب نتیجه لازم از پیگیری های توامان انجمن فولاد و وزارت صمت موثر باشد.

لازم به ذکر است وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) می‌تواند در زمینه محدودیت‌های انرژی پیگیری‌های لازم را انجام دهد، اما به‌طور مستقیم، این وزارتخانه نقشی در مدیریت محدودیت‌های زیرساختی و انرژی ندارد. با این حال، فولادسازان در نامه‌ای به وزیر صمت، از وی درخواست کرده‌اند که برای حل این مشکلات اقدام کند. طبق اظهارات دبیر انجمن فولاد، وزیر صمت نیز در این زمینه پیگیری‌هایی انجام داده است. اما در نهایت، نیاز به اراده‌ای قوی در دولت وجود دارد تا وزارت نیرو و وزارت صمت به‌طور مشترک به مسئله محدودیت‌های برق و گاز پاسخ دهند و با رویکردی حساس، اقداماتی را برای مدیریت و کاهش تدریجی این محدودیت‌ها انجام دهند.

شوک دولت به معادن با افزایش تعرفه واردات ماشین‌‌آلات

دبیر انجمن تولید‌کنندگان و واردکنندگان ماشین‌آلات سنگین معدنی، ساختمانی و راهسازی بیان کرد: طبق شنیده‌ها قرار است سود بازرگانی بیل‌های مکانیکی وارداتی تا ۴۰ تن به شدت افزایش یابد که در اینصورت، سود بازرگانی بیل‌های مکانیکی نو از ۱۱ درصد به ۴۱ درصد رسیده و برای بیل‌های مستعمل با عمر کمتر از ۵ سال نیز از ۱۶ درصد به ۵۱ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

صالحی توضیح داد: زمانی که قیمت قطعات محصول بالا می‌رود طبیعتا در قیمت نهایی نیز تاثیر گذار خواهد بود، این مسئله  به ویژه در خصوص محصولات با کیفیت که تقاضای بازار را به خود جلب می‌کنند، نمود بیشتری دارد. در چنین شرایطی، محصولات بی‌کیفیت و ارزان‌تر جایگزین محصولات با کیفیت شده و صنایع معدنی و عمرانی که به ماشین‌آلات با بهره‌وری بالا نیاز دارند، نمی‌توانند به راحتی به محصولات خود دسترسی پیدا کنند.

درخواست اصلاح حق انتفاع و حقوق دولتی معادن در بودجه 1404

حجت‌اله رئیس سازمان بورس صیدی در نامه‌ای خطاب به سرپرست معاونت سیاست گذاری و راهبردی اقتصادی وزارت اقتصاد، خواستار اصلاح تبصره ث تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۳ در راستای کاهش هزینه‌های تولید شرکت‌های زنجیره فولاد و تشویق شرکت ها به سرمایه‌گذاری در این صنعت و تلاش در جهت افزایش تولید به شرح ذیل شد.

دولت مکلف است ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن را در حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل منظور و سهم هر استان و شهرستان دارای معادن را به نسبت پرداختی طبق تبصره ۶ ماده ۱۴ قانون معادن الحاقی ۲۲ آبان سال ۹۰ هزینه کند.

شرکت‌های گل گهر ذیل موضوع قرارداد مشارکت معدن گل گهر، شرکت گهر زمین ذیل موضوع قرارداد مشارکت معدن گل گهر و شرکت چادرملو ذیل قرارداد مشارکت معدن چادرلو موظف هستند با رعایت مفاد قرارداد فی مابین بابت حق انتفاع دارنده پرونده بهره‌برداری معادن، درصدهای مشخصی از مبلغ فروش( ۲۰ درصد فروش سنگ آهن خام دانه‌بندی، ۱۹ درصد مبلغ فروش برای محصول کنسانتره، ۱۵.۵ درصد هر تن کنسانتره به میزان هر تن کنسانتره فروش رفته برای گندله فروخته شده ۱۲.۵ درصد هر تن کنسانتره به میزان مصرف برای تولید آهن اسفنجی را به سازمان ایمیدرو پرداخت کنند. از ۵۵ درصد فوق ایمیدرو ۲۵ درصد را بابت حقوق دولتی می‌پردازد و مابقی به سود ایمیدرو تبدیل می‌شود.

به اعتقاد فعالان بخش معدن، اجرای دو بند یاد شده باعث تضعیف شرکت‌های معدنی شاخص‌ساز بورس می‌شود. در همین‌حال اشتغالزایی و سودآوری این بخش نیز تحت تاثیر منفی قرار خواهد گرفت.

حوادث معدنی در ایران ناشی از ضعف تجهیزات نیست

مشاور وزیر صمت گفت: برخلاف آنچه در رسانه‌ها تاکید می‌شود در فهرست ایراداتی که به حادثه و تلفات در معادن زغال سنگ می‌انجامد آخرین عامل حادثه ضعف تجهیزات بوده و گاه بررسی تیم‌های فنی نشان می‌دهد اساسا تنها موردی که حادثه‌ساز نبود ضعف تجهیزات است با این حال متاسفانه طوری اطلاع‌رسانی می‌شود که گویا همه تلفات برآمده از کمبود تجهیزات است.

رضا محتشمی‌پور، مشاور وزیر صمت در پاسخ به پرسش در این باره که پایین بودن حاشیه سود معادن زغال سنگ می‌تواند دلیل موجهی برای تامین نشدن تجهیزات گران ایمنی باشد، گفت: این گزاره قطعا درست نیست؛ اقتصاد زغال سنگ در سال‌های اخیر به دلیل کاهش نسبی قیمت‌های زغال سنگ با مشکلاتی مواجه شده و در همین حال در زمان لازم سرمایه‌گذاری کافی برای توسعه زنجیره تولید زغال سنگ انجام نشده و مهم‌ترین بخشی که نیاز به سرمایه‌گذاری داشته اما سرمایه‌گذاری صورت نگرفته فرآوری است. به این ترتیب زغال‌سنگ ایرانی کیفیت بالایی ندارد.

معاون پیشین معدنی وزارت صمت تاکید کرد: رعایت نشدن دستورالعمل‌های ایمنی و تهیه نکردن تجهیزات نمی‌تواند محل اعتنا باشد، این یک الزام است و حتی در قانون هم آمده و اگر در قانون هم نیامده باشد، ایمنی موضوعی نیست که بتوان از آن صرف نظر کرد و حتی اگر در کسب و کاری به دلیل پایین بودن توان اقتصادی صاحب کسب‌و‌کار امکان تامین ایمنی وجود نداشته باشد، بازی باید به نفع ایمنی تغییر کند، چنانچه در همه واحدهای صنعتی شعار اول ایمنی بعد کار برقرار است.

وی در پاسخ به اینکه آیا ارتقای تجهیزات به معنای تهویه بهتر معدن نیست، گفت: تهویه به طراحی معدن مربوط می‌شود و کانال‌های ورود و خروج هوا گاه ایراداتی دارد که تهویه را سخت می‌کند، در همین حادثه اخیری که در معدن طبس اتفاق افتاد عامل ایجادکننده حادثه یک برآورد فنی اشتباه بود یعنی برآورد این بود که تونل باید تا ۱۰ متر ادامه پیدا کند و پس از آن سقف تخریب شود اما تونل پیش از آنکه به ۱۰ متر برسد تخریب شد.

تداوم افزایش تولید و ظرفیت زنجیره جهانی مس

از مس با عنوان فلز آینده یاد می‌شود و دورنمای روشنی در انتظار این فلز سرخ‌رنگ است. برهمین اساس نیز سرمایه‌گذاری برای تولید مس در دنیا رو به رشد است. افزایش ظرفیت و تولید محصولات بالادستی زنجیره جهانی مس، طی 8 ماهه سال جاری میلادی تداوم یافت. شرکت‌های جهانی مس از ابتدای ماه ژانویه تا پایان آگوست 2024 میلادی، با 5.1 درصد افزایش، حدود 18 میلیون و 332 هزار تن مس تصفیه شده تولید کردند. این رقم در مدت مشابه سال 2023 میلادی، 17 میلیون و 445 هزار تن بود.

ظرفیت تولید کارخانه های مس تصفیه شده در جهان نیز طی 8 ماهه مذکور، 21 میلیون و 829 هزار تن بود که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال گذشته میلادی (21 میلیون و 259 هزار تن)، حدود 2.7 درصد افزایش یافت.