رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در شرایطی که اخبار ضد و نقیضی در خصوص توافق تهران و واشنگتن مخابره می‌شود، به مرخصی بدون حقوق رفته است. ابهامات در خصوص مذاکرات برای احیای برجام با این مرخصی بیش از قبل شده است.
از ماه‌ها پیش خبر دیدارهایی در خصوص مذاکرات احیای برجام مخابره می‌شود. از چند هفته پیش خبرهایی در خصوص توافق احتمالی میان تهران و واشنگتن که احتمالاً نانوشته است، مطرح شده بود.
حال سی.ان.ان خبر میدهد که رابرت مالی، نماینده ویژه ایلات متحده در امور ایران به دلایلی که مشخص نیست، به مرخصی بدون حقوق رفته است. مجوز رابرت مالی در بحبوحه تحقیقات امنیتی دیپلماتیک وزارت امور خارجه در اوایل سال جاری در مورد سوءاستفاده احتمالی از اطلاعات طبقه‌بندی شده به حالت تعلیق درآمده و او بعدازظهر پنجشنبه به مرخصی بدون حقوق فرستاده شده است.
این درحالی است که در ماه ژوئن اخباری مبنی بر دیدار امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد با راب مالی پخش شده بود. البته این شرایط نشان میدهد در بهار امسال که مقامات آمریکایی با مقامات ایرانی در عمان گفتگو کردند، چرا برت مک گورک، مقام ارشد کاخ سفید در خاورمیانه در این گفتگوهای غیرمستقیم حضور داشته است.
از سوی دیگر طبق گزارش برخی رسانه‌ها در اواخر اردیبهشت ماه جلسه محرمانه‌ای درباره ایران، با حضور مقامت ارشد دولت بایدن و نمایندگان سنا تشکیل شد که مالی در آن غایب بود و پیلی به جای او در این جلسه شرکت کرده است. این غیبت سوالات زیادی را ایجاد کرد که حالا می‌توان گفت که دلیل آن منع دسترسی مالی به اطلاعات محرمانه بوده است.
مالی نقش مهمی در تلاش‌های دولت بایدن برای احیای توافق هسته‌ای و سیاست دولت آمریکا در قبال ایران داشته است. او همچنین در شکل گیری برجام در سال ۲۰۱۵ نقش داشت. او دیپلمات و تحلیلگر باسابقه خاورمیانه است که از مدافعان گفتگو بین ایالات متحده و ایران شناخته می‌شود.
با مرخص اجباری مالی قرار است آبرام پیلی به طور موقت نماینده ویژه آمریکا در خصوص ایران باشد. در باره این نماینده موقت اطلاعات زیادی در دسترس نیست. پیلی در ابتدای دولت بایدن مشاور ویژه کامالا هریس، معاون رئیس جمهوری در امور خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است. بعد به عنوان معاون رابرت مالی خدمت کرده است. پیلی برای زمان زیادی در وزارت خارجه آمریکا در جایگاه‌های مشاور فعالیت داشته است، اما سابقه دیپلماتیک کمی دارد. همین موضوع شاید نشانی از کاهش اهمیت یا غیر رسمی شدن بیشتر مذاکرات احیای برجام برای کاخ سفید تلقی کرد.
تکلیف مذاکرات چه می‌شود؟
چندی قبل نیویورک تایمز در گزارشی از احتمال توافقی نانوشته میان تهران و واشنگتن خبر داده بود. اما چند روز پیش آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که هیچ توافق قریب‌الوقوعی در کار نیست. ما به بررسی مسیرهای دیپلماتیک ادامه خواهیم داد. در عین حال، بازدارندگی خود را تقویت می‌کنیم و برای این کار درحال همکاری نزدیک با شرکای خود در منطقه هستیم.
از سوی دیگر رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است: همکاری‌های ایران و آژانس در سطح و سرعت مورد پسند من پیش نرفته است. برجام در حال حاضر در وضعیت بسیار بدی قرار دارد. اساساً یک پوسته خالی است. هیچ‌کس مرگ آن را اعلام نکرده اما هیچ فعالیت دیپلماتیکی حول آن وجود ندارد.
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که در مذاکرات اخیر تهران و واشنگتن که به صورت غیرمستقیم در عمان شکل گرفته، شاهد یک توافق جامع و نانوشته میان تهران و واشنگتن هستیم. توافقی که احتمالاً رسانه‌ای نخواهد شد و نمود آن در میزان فروش نفت ایران، تحولات منطقه و میزان غنی سازی اورانیوم ایران خواهد بود.
با این حال هنوز با قطعیت نمی‌توان در خصوص چنینی توافقی نظر داد. مخصوصاً که میدل‌ایست‌آی مدعی شده است، تلاش‌ها برای دستیابی موقت بین ایران و آمریکا با مخالفت تهران بر سر خواسته‌های واشنگتن در مورد آزادی زندانیان متوقف شده است. امریکا تأکید کرده که پیشرفت بیشتر در مذاکرات بدون توافقی بر سر موضوع زندانیان دوتابعیتی آمریکایی و ایرانی حاصل نخواهد شد.
با این حال به دلیل عدم اعلام رسمی در خصوص روند مذاکرات عمان هنوز نمی‌توان با قطعیت در مورد آن صحبت کرد یا تحلیلی ارائه داد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد با روند جدیدی وزارتخارجه آمریکا در خصوص مرخصی اجباری مالی این مذاکرات با شرایط جدیدی نیز روبرو شود. با این حال باید دید در هفته‌های آتی این اخبار ضد و نقیض چه سرانجامی خواهد داشت و این پرونده قطور راه حلی پیدا می‌کند یا خیر؟
