مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان حوزه دارویی با اشاره به فناوری تولید سلول‌هایی که توانایی ساخت داروهای نوترکیب را دارند گفت: انواع داروهای پیشرفته بیولوژیک را می‌توان با این فناوری تولید کرد و این دانش فنی در ایران به صورت تجاری وجود نداشت.
به گزارش ضربان خبر، فاطمه نعمت پور، دکترای تخصصی زیست فناوری پزشکی یا بیوتکنولوژی و مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان حوزه دارویی، در ارتباط با انگیزه تأسیس این شرکت گفت: از سال 1393 با بنیانگذاری و تأسیس این شرکت فعالیت خود را آغاز کردیم. به واسطه پایان نامه دوره دکترا که کار روی تولید یک داروی نوترکیب درمانی بود و در ایران دانش فنی تولید آن به صورت تجاری وجود نداشت و عمدتا از کشورهای اروپایی وارد می‌شد، در اینجا خلأ احساس شد و تصمیم گرفتیم که برای اولین بار این تکنولوژی را در ایران ایجاد و گسترش دهیم. وی افزود: این فناوری به نام cell line development یا تولید سلول‌هایی که توانایی ساخت داروهای نوترکیب را دارند نامیده می‌شود و انواع داروهای پیشرفته بیولوژیک را می‌توان با این فناوری تولید کرد مثل انواع داروهای سرطانی، داروهایی که برای بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شود و انواع دیگر بیماریها. نعمت پور در ارتباط با مدل دارویی این شرکت دانش‌بنیان گفت: در حال حاضر بیش از 50 داروی حیاتی در بازار دنیا بر پایه این دانش فنی وجود دارد. ما در آغاز، داروی ودولیزومب که برای درمان بیماری گوارشی کولیت اولسراتیو و کرون بود، به عنوان مدل دارویی انتخاب کرده و ساخت سلول‌ها را انجام دادیم که حدود سه سال طول کشید و در نهایت هم این سلول کاملا صنعتی بوده و موفق شدیم آن را به بازار صنعت بیوتکنولوژی برسانیم و وارد بازار ایران شود و دارو به فهرست دارویی نیز رفت.
وی در ادامه گفت: ما یک شرکت دانش بنیان هستیم که ایجاد تکنولوژی را انجام می‌دهیم و تولیدکننده دارو نیستیم ما آن دانش فنی را ایجاد می‌کنیم و آن تکنولوژی به تولیدکننده نهایی واگذار می‌شود و آن تولیدکننده نهایی است که دارو را وارد بازار می‌کند. نعمت‌پور در ارتباط با سایر پروژه‌های این شرکت گفت: اول با همین پروژه‌های دارویی شروع کردیم که سه دارو توسعه داده شد. اولی همان داروی ودولیزومب، بعد از آن یک داروی دیگر به نام پانیتومومب که برای درمان سرطان کولون است. پروژه بعدی ما تولید دانش فنی ساخت داروی ارنومب که برای درمان میگرن است.
تولید یک دانش فنی برای ساخت دارو که در کشور وجود نداشت
وی افزود: کلا این سه دارو آنتی‌بادی‌های نوترکیب درمانی هستند. این دانش فنی در کشورما اصلا وجود نداشت و به دلیل تحریم نمی‌توانستیم این سلول‌ها را بخریم و باید با دور زدن تحریم و صرف هزینه‌های هنگفت انجام می‌شد. با ایجاد این دانش در چند سال اخیر برای شرکت‌های دیگر هم انگیزه ایجاد شد که ما می‌توانیم. مدیرعامل این شرکت دانش بنیان در ارتباط با استقرار در یک شتابدهنده گفت: در ابتدای راه ما در یک شتابدهنده به نام پرسیس‌ژن پار بودیم که اولین شتابدهنده خصوصی بیوتکنولوژی ایران بود که ما و چند شرکت دیگر آنجا مستقر شدیم و بعد از به ثمر رسیدن کار باعث شد که در کشور بعد از ما هم تیم‌های دیگری بیایند و روی این داروها کار کنند.
روند ورود دارو به فهرست دارویی کشور پیچیده و به ضرر تولید کننده است
وی در ارتباط با پروسه رفتن دارو به لیست فهرست دارویی کشور عنوان کرد: برای تولید دارو باید آن محصول در فهرست دارویی کشور باشد. پروسه فهرست دارویی در کشور ما خیلی پیچیده است که در واقع این روند به ضرر تولید کننده شده است. ابتدا که می‌خواستیم داروی ودولیزومب وارد فهرست دارویی کشور شود، مقاومتی در سیستم مدیریتی بود که فهرست دارویی را باز نمی‌کردند که همه این داروهای مهم پشت در ماندند و پس از تلاش‌های فراوان و تغییرات مدیریتی در سطح کلان در سال‌های اخیر انعطاف به خرج دادند و چند دارو را وارد فهرست دارویی کردند. نعمت‌پور در ادامه اظهار کرد: داروی اولی که ما کار کردیم (ودولیزومب) حدود دو سال است که وارد لیست فهرست دارویی شده است و پس از مطالعات بالینی در نهایت به صورت تک نسخه‌ای در برخی داروخانه‌ها فروخته می‌شود.
حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری از شرکت‌های دانش بنیان
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در ارتباط با چگونگی حمایت دولت عنوان کرد: حمایت‌های دولت عمدتا مربوط به معاونت علمی و بخش دانش بنیان‌ها است. ما از تسهیلاتی به عنوان کمک استفاده کردیم اما تسهیلات دیگری نظیر استقرار در پارک‌های علم و فناوری، معافیت های مالیاتی، تسهیلات بانکی و غیره معمولا به شرکت‌های کوچک سخت‌تر می‌رسد. وی افزود: به طور کلی این تسهیلات به یک سری شرکت‌ها که قدرت و اعتبار بیشتری دارند تعلق می‌گیرد نه شرکت‌های نوپای خصوصی. اگر معاونت علمی نبود مطمئنا شرکت‌هایی مانند ما وجود نداشت. سال‌های اول که این معاونت تشکیل شد هم در زمینه تسهیلات و هم شتاب‌دهنده‌ها خیلی کمک کردند و امثال ما توانستیم در آن‌ها مستقر شویم. این کمک‌ها باعث شد یک سری شرکت ایجاد شود. البته شرایط برای ادامه دادن و رشد در سال‌های اخیر بسیار سخت شده و باید حمایت‌های کامل‌تری جهت رشد این هسته‌های فناور انجام شود.
تولید مواد اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی
نعمت‌پور در ارتباط با روند کنونی کار این شرکت دانش‌بنیان گفت: مسیر شرکت ما این طور بوده که در حال حاضر تمرکز ما در کنار حوزه دارو روی تولید مواد اولیه آرایشی و بهداشتی است و همچنین پروژه فعال درمانی دیگری نیز در دست اجرا داریم که مربوط به سلول درمانی سرطان خون است. وی در ادامه گفت: بخش اصلی فعالیت کنونی شرکت کار تولید پروتئین‌های هیدرولیز شده طبیعی است که برای اولین بار در ایران با اخذ همه مجوزهای رسمی از سازمان غذا و دارو و سایر مجوزهای لازم، آن را آغاز کردیم و یک سبد از پروتئین‌هایی را داریم که در صنعت آرایشی بهداشتی مصرف دارند مثل پروتئین کراتین، کلاژن، پروتئین‌های گیاهی و انواع پروتئین‌هایی که از منابع طبیعی به دست می‌آید و برای ساخت انواع محصولات مراقبت از پوست و مو استفاده می‌شوند. نعمت‌پور در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر مهم‌ترین چالش شرکت‌های تولید کننده وجود ارز دو نرخی و عدم تخصیص ارز مبادلاتی به این شرکت‌ها و رقابت با واردکنندگانی است که با ارز مبادلاتی اقدام به واردات محصولات مشابه می‌کنند.
